پستها
بدون ترديد ادبيات شفاهي تركان يكي از درخشان ترين انواع ادبي تاريخ بشر است كه پشتوانه مهمي براي ادبيات مكتوب به شمار مي رود اما تركان به دليل علاقه ذاتي به ادبيات شفاهي كمتر توفيقي در استفاده از آن به عنوان پتانسيلي غني براي ادبيات مكتوب داشته
"دده قورقود" با شهرتي جهاني يكي از قديمي ترين و معروف ترين آثار حماسي-شفاهي تركان است كه يونسكو سال 1999 را نيز به همين نام، نام گذاري كرد و هم اكنون سه نسخه دستنويس آن در كتابخانه هاي "درسندن"، "واتيكان" و" برلين" موجود است. تاريخ كتابت اين اثر غني به 11 ميلادي برمي گردد اما داستان هاي آن به شكل شفاهي، عمري بسيار طولاني دارند. دده قورقود با 12 داستان سرگذشت تاريخي اقوام اغوز را در شرق آناتولي و آذربايجان شرح مي دهد كه قهرمان اصلي آن نيز دده قورقود عاشيقي است كه نقش ريش سفيد قوم را بازي مي كند و مردم خود را با ارزش هاي والاي انساني آشنا مي سازد.
افسانه- اسطوره كوراغلو نيز با روايت هاي متعدد قدمت و ديرينگي ادبيات شفاهي تركان را روايت مي كند. كوراغلو( پسر مرد كور) در يك دست ساز عاشيقي دارد و در دست ديگر شمشير مصري كه فلز آن از شهاب سنگ است. بر اسب سياه مي نشيند و چاملي بئل ( كوه محل اقامتش) را مركز دادخواهي مي كند.
در قديمي ترين ورژن اين حماسه، كوراغلو عمر جاودان مي يابد، در روايتي ديگر پس از اسلام آوردن به حج مي رود و در كنار همسرش نگار زندگي را ادامه مي دهد و در ورژن هاي جديدتر شمشير مصري را كنار گذاشته و اسلحه بر مي دارد. مقايسه روايت هاي متعدد كوراغلو به ما گوشزد مي كند كه اساس ادبيات شفاهي بر جريان داشتن و جاري شدن است. ادبيات شفاهي مثل رودخانه جاري مي شود و از سينه اي به سينه ديگر انتقال مي يابد و هر بار كه تاريخ و جامعه با افت و خيز هاي شديد مواجه شد، مسير جريان آن نيز به كلي تغيير پيدا مي كند تا در لباسي نو دردها، رنج ها و عشق ها و ناكامي ها را انعكاس دهد و التيام بخشد.اما نكته مهم اينكه چنين ادبياتي زماني مي تواند فرصت ظهور و بروز پيدا كند كه ادبيات و ذوق هنري در جان همه مردم ريشه داشته باشد. پس چنين قضاوتي كه ادبيات نزد تركان ذاتي نيست و آنها هرچه دارند از فارس زبانان و اعراب وام گرفته اند يك تئوري عقيم و بي پايه بيش نيست.
لااقل "باياتي" ها، "لايلايلار"،"آتالار سوئزه"(امثال و حكم) و داستان هاي فولكلور بي شماري چون قوچاق نبي، اصلي و كرم، ارزي و قنبر، عباس و گولگز، عاشيق غريب و... اين را به ما مي گويد
"دده قورقود" با شهرتي جهاني يكي از قديمي ترين و معروف ترين آثار حماسي-شفاهي تركان است كه يونسكو سال 1999 را نيز به همين نام، نام گذاري كرد و هم اكنون سه نسخه دستنويس آن در كتابخانه هاي "درسندن"، "واتيكان" و" برلين" موجود است. تاريخ كتابت اين اثر غني به 11 ميلادي برمي گردد اما داستان هاي آن به شكل شفاهي، عمري بسيار طولاني دارند. دده قورقود با 12 داستان سرگذشت تاريخي اقوام اغوز را در شرق آناتولي و آذربايجان شرح مي دهد كه قهرمان اصلي آن نيز دده قورقود عاشيقي است كه نقش ريش سفيد قوم را بازي مي كند و مردم خود را با ارزش هاي والاي انساني آشنا مي سازد.
افسانه- اسطوره كوراغلو نيز با روايت هاي متعدد قدمت و ديرينگي ادبيات شفاهي تركان را روايت مي كند. كوراغلو( پسر مرد كور) در يك دست ساز عاشيقي دارد و در دست ديگر شمشير مصري كه فلز آن از شهاب سنگ است. بر اسب سياه مي نشيند و چاملي بئل ( كوه محل اقامتش) را مركز دادخواهي مي كند.
در قديمي ترين ورژن اين حماسه، كوراغلو عمر جاودان مي يابد، در روايتي ديگر پس از اسلام آوردن به حج مي رود و در كنار همسرش نگار زندگي را ادامه مي دهد و در ورژن هاي جديدتر شمشير مصري را كنار گذاشته و اسلحه بر مي دارد. مقايسه روايت هاي متعدد كوراغلو به ما گوشزد مي كند كه اساس ادبيات شفاهي بر جريان داشتن و جاري شدن است. ادبيات شفاهي مثل رودخانه جاري مي شود و از سينه اي به سينه ديگر انتقال مي يابد و هر بار كه تاريخ و جامعه با افت و خيز هاي شديد مواجه شد، مسير جريان آن نيز به كلي تغيير پيدا مي كند تا در لباسي نو دردها، رنج ها و عشق ها و ناكامي ها را انعكاس دهد و التيام بخشد.اما نكته مهم اينكه چنين ادبياتي زماني مي تواند فرصت ظهور و بروز پيدا كند كه ادبيات و ذوق هنري در جان همه مردم ريشه داشته باشد. پس چنين قضاوتي كه ادبيات نزد تركان ذاتي نيست و آنها هرچه دارند از فارس زبانان و اعراب وام گرفته اند يك تئوري عقيم و بي پايه بيش نيست.
لااقل "باياتي" ها، "لايلايلار"،"آتالار سوئزه"(امثال و حكم) و داستان هاي فولكلور بي شماري چون قوچاق نبي، اصلي و كرم، ارزي و قنبر، عباس و گولگز، عاشيق غريب و... اين را به ما مي گويد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر